Açık Kaynak Kodlu Coğrafi Bilgi Sistemi yazılımları, gelişen teknoloji sayesinde tüm ihtiyaçları karşılayacak kapasiteye ulaşmakta ve kullanıcıları giderek artmaktadır. Sektörel olarak bakıldığında merkezi ve yerel yönetimler, açık kaynak kodlu coğrafi bilgi sistemleri yazılımlarının gelişimini ve yaygınlaşmasını desteklemekte, üniversiteler bu konuda araştırma ve geliştirme yapmaya özendirilmektedir.
CBS yazılımlarında kullanılan ortak standartlar da açık kaynak kodlu coğrafi bilgi sistemleri yazılımlarının sayısının artmasına ve kalitesinin gelişmesine katkıda bulunmaktadır. Standartlaşmaya uyum sağlamakla birlikte, farklı CBS yazılımları aynı ortak paydada birlikte çalışabilirliği sağlanabilmektedir.
Açık kaynak coğrafi bilgi sistemi masaüstü üstü yazılımları incelendiğinde aşağıdaki yazılımların ön plana çıktığı görülmektedir;
- Quantum GIS (QGIS),
- GRASS,
- SAGA,
- ILWIS,
- Thuban
- OpenEV
- JUMPOpenJUMP
- uDig-DivaGIS
- gvSIG
- Kosmo
- MapWindow
Masaüstü yazılımlar haricinde coğrafi verilerin depolanacağı açık kaynak coğrafi veritabanları da mevcuttur. Ön plana çıkanları aşağıda listelenmiştir;
- PostgreSQL – PostGIS
- MySQL
- MongoDB
- Redis
Açık kaynak masaüstü yazılımlar ile üretilen coğrafi veriler, istendiği takdirde açık kaynak veritabanlarında da depolanabilir. Ancak bu veriler lokal kullanıcılar içindir. Gelişen teknoloji ve standartlar neticesinde bu verilerin web üzerinden sunularak paylaşılması gerekmektedir. Web üzerinden sunum için ise aşağıdaki açık kaynak harita sunucularını kullanılmaktadır;
- Geoserver
- MapServer
- MapBox
- MapFish
- GeoMajas
Açık Kaynak Harita Sunucularının aşağıda yer alan standartlarda yayın yapabiliyor olması gerekmektedir.
Web Map Service: WMS servisi, coğrafi vektör veriler ve raster verilerin http yolu ile raster formatında sunucudan istemciye iletimdeki format olduğu söylenebilir. Yayınlanan veri resim formatında (JPG, PNG, GIF, vs.) yayınlanmaktadır. WMS servisinde standart olarak 3 ana standart ile sunucudan veri alınabilir;
- GetCapabilities: WMS servisi hakkında detaylı bilgi verir. Bu standart ile harita görüntüsünün biçimi, WMS versiyonu, çerçeve boyutları, ulaşılabilir katmanlar hakkında bilgi verir.
- GetMap: Paylaşılan harita verisinin sunulması işlemini yapar. Bu standart ile harita resim olarak paylaşılır. Harita hakkında genişlik, yükseklik, koordinat sistemi işleme stili ve görüntü formatı hakkına bilgi verir.
- GetFeatureInfo: Paylaşılan katman için GetFeatureInfo özelliği aktif ise servis edilen coğrafi veriler noktasal olarak sorgulanabilir ve harita üzerine tıklandığında sorgulama gerçekleşir.
Web Map Tile Service: WMS servisinin yeterli olmadığı tile (mozaik) haritaların sunumunda performansı artırmaktır. Önbelleğe alınan mozaikler daha hızlı bir harita servisi sağlamaktadır. Her ölçek aralığı için vektör ve raster verilerin, sunucuda imaj olarak saklanarak kullanıcının bulunduğu ölçek seviyesindeki veriyi görüntülediği servistir. WMTS üç ana standarttan oluşmaktadır;
- GetCapabilities: Servis hakkındaki meta data bilgilerini döndürür.
- GetTile: Sunulan servis ile harita ve mozaik gösterimini sağlar.
- FeatureInfo: Tile haritalar hakkındaki katman özelliklerini döndürür.
Tile Map Service (OSGeo): TMS servisi, WMTS servisinin temeli olarak yer almaktadır. TMS servisi OpenStreetMap tarafından kullanılmaktadır. Tile ve cache işlemleri için Tilecache’i kullanmaktadır.
Web Feature Service: WFS ile yayın yapılan vektör veriler üzerinde veri tabanına müdahale olmaksızın işlem yapmak mümkündür. WFS üç ana standarttan oluşmaktadır;
- GetCapabilities: Servis hakkındaki meta data bilgilerini döndürür.
- DescribeFeatureType: WFS olarak paylaşılan verilerin tipleri ve özellikleri hakkında XML formatında bilgi verir.
- GetFeature: Geometri ve nitelik değerleri de dâhil olmak üzere bir veri kaynağından bir özellik seçimlerini döndürür. Sorgulamayı gerçekleştirir.
Web Coverage Service: OGC tarafından raster verilerin yayınlanması için oluşturulmuş coğrafi web servisidir. Raster verilerin sunulmasına olanak sağlar. Raster veriler için çok bantlı yayın yapılmasına olanak sağlar. Yayın yapılan WCS servisi, raster veri üzerinde bant kombinasyonu oluşturma, verileri yeniden ölçeklendirme, reprojection yapma, alana göre seçim yapma, raster analizi ve benzeri yeteneklere sahiptir. WCS üç ana standarttan oluşmaktadır;
- GetCapabilities: Servis hakkındaki metadata bilgilerini döndürür.
- DescribeCoverage: WCS servisi için metadata, alan adları, mevcut biçimler, box boyutları, srs (referans sistemi) hakkındaki bilgileri GML formatında döndürür.
- GetCoverage: Yayın formatının belirlenmesi, yükseklik ve zaman bilgileri, yeniden örnekleme, band kombinasyonu gibi raster işlemleri sunucudan direk görüntü formatında çekilerek kayıt edilebilir.
Web Processing Service: OGC tarafından yayınlanan veri işleme servisidir. Vektör ve raster veriler üzerinde işleme, analiz, sorgulama, girdi ve çıktı format dönüşümleri, hesaplama ve benzeri birçok işlem ile veriler üzerinde düzenleme yapmaya olanak sağlar. WPS üç ana standarttan oluşmaktadır;
- GetCapabilities: GetCapabilities ile WPS metadata, versiyon ve isteğe ulaşılabilir.
- DescribeProcess: İşleme servisinin herhangi bir işleme komutu hakkında bilgi alınmak istendiğinde GML formatında bilgileri görünür. DescribeProcess, işlem hakkında giriş ve çıkış listesi, IO parametrelerinin açıklamalarını, kabul edilen format listesini ve çıktı format listesi hakkında bilgi verir.
Coğrafi Bilgi Teknolojileri Direktörlüğü