Günümüzün hızla gelişen dijital dünyasında, işletmeler ölçeklenebilir, yenilikçi ve çevik yöntemler geliştirme konusunda büyük bir baskıyla karşı karşıyadır. İşletmeler çoğu zaman, müşterilerinin değişen ihtiyaçlarını karşılamak için veya kendileri için geliştirmiş oldukları projelerde; uygulamalarını hızlı bir şekilde oluşturmaları, test etmeleri ve yayına almaları gerekiyor. Fakat, tüm bu isteklere hızlı bir şekilde cevap vermek veya istedikleri yenilikçi çözümleri faaliyete geçirmek hem oldukça zaman alıcı hem de finansal açıdan pahalı olabiliyor. İşte “Hizmet olarak Platform” (Platform as a Service) kavramı burada devreye giriyor. Bu yazımızda, Hizmet olarak Platform’un (PaaS) ne olduğu, nasıl çalıştığı, kullanım senaryoları ve işletmeler için ne gibi faydalar sağladığını ele alacağız.
Hizmet olarak Platform (PaaS) Nedir?
Hizmet olarak Platform (PaaS); işletmelere, geliştirmiş oldukları uygulamaları ve projeleri için, yazılım geliştirme ortamları, test platformları ve araçları, uygulamalarını devreye almaları için çeşitli hizmetler ve araçlar sunan bir bulut bilişim hizmet modelidir. PaaS hizmet modeli ile işletmelerin, yazılımlarının çalıştığı donanım (sunucu, disk, ve diğer bileşenler) ve servis altyapısının yönetimi ile ilgili konuları düşünmelerine ve bu alanlarda zaman ve kaynak planlaması yapmalarına ihtiyaç yoktur. Çünkü, uygulamalarının çalıştığı işletim sistemi, ve az önce bahsettiğimiz donanım ve servis altyapı bileşenlerinin tümü, bulut hizmet sağlayıcısı tarafından kendilerine sağlanır ve yönetilir. Bu sayede, yalnızca yazılım geliştirme süreçlerine odaklanarak, hem zaman ve bütçeden tasarruf edebilirler hem de bulut hizmet sağlayıcı tarafından sağlanan çeşitli yazılım geliştirme ve yönetme araçları ile uygulamalarını kolayca geliştirip hızlı bir şekilde yayına alabilirler.
Daha basit bir ifadeyle özetleyecek olursak PaaS; sunucu ve donanım altyapısı, yazılım geliştirme araçları, orta katman yazılımları, işletim sistemi ve veri tabanı altyapıları dahil olmak üzere bir işletmenin veya bir yazılım geliştiricinin uygulamalarını oluşturmak, yayına almak ve gerektiğinde otomatik olarak ölçeklendirmek için (sistem donanım kaynaklarının hem sayısal hem de bileşen bazında artırılması gibi) ihtiyaç duydukları her şeyi hizmet olarak sağlayan ve uçtan uca yönetilen bir platformdur. Bulut bilişim hizmet sağlayıcıları tarafından genellikle abonelik ve kullanım tabanlı bir hizmet olarak sunulur ve web tarayıcısı ile yönetim ara yüzünden kolayca erişilerek yönetilebilir.
Nasıl Çalışır?
PaaS, uygulama geliştirme ortamı ile sistem donanım altyapı ortamını yönetimsel olarak birbirinden ayırarak, işletmelere uygulamalarını geliştirmek ve kolay bir şekilde yayına almak için gerekli olan platformu, kullanıma hazır bir şekilde sunar. Her ne kadar, yazılım geliştirme ve sistem donanım-altyapı ortamı birbirleri için olmazsa olmaz ise, PaaS bulut bilişim hizmet modelinde siz, kodunuzu geliştirirken arka taraftaki sistem altyapı bileşenleri ve bunların nasıl yönetileceği konusunda endişelenmezsiniz ve bunun için bir efor sarf etmezsiniz. Uygulamayı hangi yazılım dilinde geliştireceğiniz, arka katmanda hangi servisleri ve veri tabanı yönetim sistemini kullanacağınız gibi projeyle ilgili mimariyi belirledikten sonra; bu servislerin tümü bulut bilişim sağlayıcısı tarafından size kullanıma hazır bir halde sunulur ve bu sistemlerin yönetim iş yükü tamamen bulut bilişim servis sağlayıcısı tarafındadır. Bulut bilişim servis sağlayıcı tarafında ise bu süreçlerin çoğu, çeşitli otomasyon araçları ile otomatik olarak sağlıklı bir şekilde yürütülmektedir. Sunucular, depolama birimleri, ağ iletişimi yönetimi ve veri tabanları bulut bilişim servis sağlayıcısı tarafından yönetilerek, platformun yüksek erişilebilir bir şekilde kesintisiz olarak kullanılabilir olması, ölçeklenebilir olması ve güvenli olması sağlanır. Bu da işletmelerin, sistem ve donanım-altyapı tarafını yönetme yükünü azaltarak, odaklarını yalnızca yazılım geliştirme üzerinde tutmalarına imkan tanır.
Hizmet olarak Platform’un (PaaS) Faydaları
- Daha hızlı yayına alma süresi: Hizmet olarak Platform, işletmelere önceden oluşturulmuş yazılım geliştirme araçları, orta katman yazılımları ve altyapı sağlayarak, uygulamalarını daha çabuk oluşturmalarını ve dağıtımlarını (deployment) yaparak daha çabuk yayına almalarını sağlar.
- Düşük maliyet: İşletmeler, yalnızca kullandıkları kadar bir ödeme (pay-as-you-go) yaptıkları için, PaaS uygun maliyetli bir çözümdür. Pahalı donanımlara ve yazılımlara yatırım yapma ihtiyacı ortadan kaldırılmış olur. Ayrıca bu donanımların ve altyapının yönetimi tümüyle bulut bilişim servis sağlayıcı tarafından yapıldığı için, işletme tarafında ilgili operasyonel maliyet de olmamış olur.
- Ölçeklenebilir: Hizmet olarak Platform (PaaS) bulut bilişim modelinde sistemler, işletmelerin uygulamalarındaki kaynak kullanım yoğunluğuna göre hızlı bir şekilde kaynak arttırma veya azaltma yapacak şekilde yüksek düzeyde ölçeklenebilir şekilde tasarlanmıştır.
- Çeşitlilik ve Esneklik: Yazılım geliştiriciler için, ihtiyaçlarına en uygun geliştirme araçları ve programlama dillerini seçmeleri için çeşitli seçenekler sunar. Bu da, onların en hakim oldukları teknolojiyi ve program dillerini kullanarak rahat ve sorunsuz bir şekilde uygulamalarını geliştirip yayına almalarını sağlar.
- Ortak çalışma: proje ekibindeki üyelerin konumlarından bağımsız olarak, aynı proje üzerinde eş zamanlı ve ortak çalışmalarını sağlar. Ek olarak, bulut bilişim platformunun çeşitli DevOps araçları ile uyumu sayesinde, iş akışlarını kolaylaştırır.
- Kolay yönetim: PaaS bulut bilişim platformları, kullanımı ve yönetimi kolay bir şekilde tasarlanmıştır. Kullanıcıların uygulamalarını ve projelerini kolayca yönetmelerini sağlayan, teknik detaylarda boğulmadan, uygulamalarını rahat bir şekilde geliştirebilecekleri kullanıcı dostu bir ara yüze sahiptir.
- Güvenlik: Bulut bilişim platformları, siber saldırılara karşı çeşitli güvenlik sistemlerini kullanırlar. Güvenlik duvarı, izinsiz giriş tespiti, anomali tespiti ve yüksek şifreleme gibi endüstri standardında güvenlik çözümlerini sistemlerinde ve altyapılarında yerleşik olarak barındırarak, sistemlerinin ve müşterilerinin verilerini siber saldırılara karşı yüksek düzeyde güvenli hale getirir.
Hizmet olarak Platform (PaaS)’un Kullanım Alanları
Hizmet olarak Platform bulut bilişim modelinin kullanıldığı bazı kullanım alanlarından bahsetmek gerekirse, bunlar;
Uygulama geliştirme ve dağıtım: PaaS bulut bilişim modeli, uygulama geliştirmek ve bunları yayına almak için yaygın olarak kullanılır. İşletmeler, PaaS platformunun kendilerine sağladığı çeşitli araçlar ve altyapı sayesinde uygulamalarını hızlı bir şekilde geliştirebilir, test edebilir ve kolaylıkla yayına alabilirler. Bu sayede, projelerini (uygulamalarını) pazara sunma süreleri ciddi şekilde kısalmış olur.
Mobil uygulama geliştirme: Bulut bilişim servis sağlayıcıları, iOS ve Android gibi farklı mobil işletim sistemleri için mobil uygulamalar geliştirmek üzere çeşitli araçlar ve hizmetler sunar.
Büyük veri analitiği: Bulut hizmet sağlayıcıları, bünyelerinde barındırdıkları büyük sistem altyapıları sayesinde, büyük hacimli verileri işlemek ve analiz etmek için çeşitlik araçlar ve hizmetler sunarak müşterilerine veriye dayalı karar mekanizmaları açısından büyük kolaylık sağlar ve bu alandaki organizasyon maliyetlerini ciddi ölçüde düşürür.
Nesnelerin İnterneti (IoT): Bulut hizmet sağlayıcı platformları, veri toplama ve analizi, cihaz yönetimi ve cihazların birbirleriyle iletişimi gibi IoT uygulamaları oluşturmak ve bunları yönetmek için çeşitli araçlar ve hizmetler sunar.
Hizmet olarak Platform (PaaS) Modeli Sunan Bilinen Hizmet Sağlayıcılar
- Microsoft Azure: Microsoft, her ölçekteki işletmeler için PaaS dahil olmak üzere birçok hizmet sağlayan bir bulut bilişim servis sağlayıcısıdır.
- Amazon Web Services (AWS) Elastic Beanstalk: İşletmelerin, yazılımlarını en iyi şekilde kolay ve hızlı bir biçimde geliştirip yayına almalarına imkân tanıyan, tümüyle yönetilen hizmet sunan bir PaaS platformudur.
- Google App Engine: Yine aynı şekilde, Microsoft ve Amazon gibi, Google da işletmelerin yazılımlarını kolay bir şekilde geliştirebilmeleri ve yayına alabilmelerine olanak sağlayan, tümüyle yönetilen bir PaaS platformu sağlar.
- Heroku: Heroku da aynı şekilde, işletmelerin yazılımlarını Heroku’nun altyapısı üzerinde kolayca ve hızlı bir şekilde geliştirmelerine ve devreye almalarına imkan tanıyan bulut bilişim tabanlı bir servis sağlayıcıdır.
Türksat Bilişim olarak, sektörde sağlam adımlarla ilerlemek adına, bulut bilişim alanında kendi geliştirdiğimiz bulut bilişim platformumuz ile ilgili Ar-Ge çalışmalarımız devam etmektedir. Yine bu platform üzerinden, PaaS (Hizmet olarak Platform) hizmet modelini de sunabilmek için, açık kaynak kodlu yazılımlar kullanarak geliştirmekte olduğumuz konteynır mimari tabanlı PaaS platformumuzun Ar-Ge ve test çalışmaları devam etmektedir.
Sonuç
Hizmet olarak Platform (PaaS); işletmeler için eksiksiz bir yazılım geliştirme ortamı ve uygulamalarını yayına almayı sağlayan bir bulut bilişim hizmet modelidir. PaaS, işletmelerin donanım altyapı ve kaynaklarının yönetimi hakkındaki maliyet ve eforlarını ortadan kaldırarak, yalnızca yazılım geliştirme süreçlerine odaklanarak endişelenmeden uygulamalarını hızlı ve kolay bir şekilde oluşturmasına ve devreye almasına imkân tanır. Daha hızlı yayına alma süresi, ölçeklenebilirlik, güvenlik ve kolay yönetim dahil olmak üzere çeşitli avantajlar sunan uygun maliyetli ve esnek bir çözümdür. PaaS bulut bilişim hizmet sağlayıcıları, yazılım geliştiriciler ve işletmeler için, uygulamalarını oluşturmasını ve dağıtmasını kolaylaştıran çok çeşitli araçlar ve hizmetler sunarak, bu sayede müşterilerinin platform kısıtlaması yaşamamalarını sağlarlar. Bulut bilişim trendlerinin yükselişiyle birlikte PaaS hizmet modeli; işletmelerin çevik, yenilikçi ve sektörde rekabetçi kalabilmeleri adına gün geçtikçe temel bir ihtiyaç haline geliyor.
Önder Yaşarol
BT Yazılım Geliştirme Uzmanı (DevOps, Bulut Bilişim)
Bilişim Ar-Ge ve Teknoloji Direktörlüğü