1.Veri Merkezi Nedir?
Veri merkezleri; büyük miktarda veriyi depolayan ve işleyen tesis veya tesisler topluluğudur. Bu merkezler büyük hacimli kritik verileri barındırabilirler bu nedenle hem kurumlar hem de şirketler için hayati önem taşırlar. Web siteleri, bulut depolama hizmetleri, çevrimiçi uygulamalar, büyük veri analizi ve diğer birçok dijital hizmetin sağlanmasında veri merkezleri kritik rol oynamaktadırlar.
2.Veri Merkezi Nasıl Çalışır?
Veri merkezlerinin temel bileşenleri ve genel çalışma prensipleri aşağıda özetlenmiştir.
a) Güç Sistemleri
Veri merkezleri, kesintisiz güç sağlamak için genellikle yedekli güç kaynaklarına sahiptirler.
b) Soğutma Sistemleri
Veri merkezindeki BT (Bilgi Teknolojileri) ekipmanlarının aşırı ısınmasını önlemek için güçlü soğutma sistemleri kullanılmakta olup bu sistemler, optimum çalışma sıcaklıklarını koruyarak donanımın performansını ve verimliliğini artırırlar.
c) Güvenlik ve İzleme Sistemleri
Veri merkezleri genellikle yüksek güvenlik önlemleri ile korunurlar. Fiziksel erişim kontrolleri, güvenlik kameraları, kimlik doğrulama ve güvenlik duvarları gibi teknolojiler kullanılarak veri merkezlerinin güvenliği sağlanmaktadır.
Temel bileşenler dışında veri merkezlerinin asli görevleri olan hizmet sunumunda ise aşağıda belirtilen BT sistemleri yer almaktadır.
- Sunucular: Sunucular, veri merkezinin temel yapı taşlarıdır. Bunlar, işlemci gücü, bellek ve depolama alanı gibi kaynakları sağlayarak bilgi işleme görevlerini gerçekleştirirler.
- Veri Depolama Sistemleri: Veri merkezinde, büyük miktarda veriyi depolamak ve yönetmek için çeşitli veri depolama sistemleri kullanılır. Bu sistemler genellikle RAID (Redundant Array of Independent Disks) gibi teknolojiler kullanırlar.
- Ağ Ekipmanları: Veri merkezinde, sunucuların ve depolama sistemlerinin birbirleriyle iletişim kurmasını ve dış dünyayla güvenli erişimi sağlayan ağ ekipmanları bulunur.
- Yedekleme ve Kurtarma Sistemleri: Veri merkezleri, veri kaybını önlemek için yedekleme ve kurtarma sistemleri kullanırlar. Bu sistemler, düzenli olarak verilerin yedeklenmesini ve felaket durumlarında veri kaybını en aza indirmek için kurtarma planlarını içerirler.
3.Veri Merkezinin Önemi Nedir?
Veri merkezleri günümüzün dijital ekonomisinde kritik rol oynamanın ve BT operasyonlarını desteklemenin yanı sıra gelecekteki teknolojik yenilikleri de şekillendirecek olması nedenleri ile büyük öneme sahiptirler.
a)Kaynaklarının Etkin Kullanımı
BT altyapılarını kurmak ve işletmek yüksek miktarda maddi ve personel kaynağı gerektirmektedir. Amaca yönelik olarak yapılmış olan büyük ölçekli veri merkezleri ile yüksek miktarlarda kaynak tasarrufu elde edilebilmektedir. Bu durum hem şirketler hem kuruluşlar hem de ülkeler için kaynakların etkin olarak kullanılmasına büyük katkı sağlamaktadır.
b)Yüksek Erişilebilirlik ve Güvenilirlik
Veri merkezleri, yedekli güç kaynakları, yedekli ağ bağlantıları ve diğer güvenlik önlemleri sayesinde yüksek erişilebilirlik ve güvenilirlik sağlarlar. Bu yetenekler sayesinde, hizmetlerin kesintisiz bir şekilde sunulması ve veri kaybının en aza indirilmesi sağlanmaktadır.
c)Veri Depolama ve Veri Yönetimi
Veri merkezleri, büyük miktarda veriyi depolayabilir ve yönetebilirler. Bu sayede, şirketler ve kuruluşlar veri analizi, raporlama, yedekleme ve kurtarma gibi operasyonlarını daha etkili bir şekilde yürütebilirler.
d)Merkezi Bilgi İşleme Gücü
Veri merkezleri, büyük miktarda hesaplama gücünü tek bir yerde merkezileştirirler. Bu yapılar, karmaşık hesaplama işlemlerini ve veri analizlerini daha etkili bir şekilde gerçekleştirmeye olanak sağlarlar.
e)Bulut Bilişim Hizmetleri
Bulut bilişim hizmetlerinin barındırılması ve sunulmasında da veri merkezleri önemli yere sahiptirler. Birçok bulut bilişim sağlayıcısı, veri merkezi altyapılarını kullanmaktadır. Bu, müşterilere bulut tabanlı hizmetlerin sunumunda daha esnek ve ölçeklenebilir bir altyapıya sahip olmaya olanak tanımaktadır.
f)Dijital Dönüşüm
Veri merkezleri, dijital dönüşüm süreçlerinin temelini oluştururlar. İnternet tabanlı hizmetlerin, yapay zekâ uygulamalarının, büyük veri analizlerinin ve diğer dijital teknolojilerin çeşitlenmesi ve yaygınlaşması şirketlerin rekabet gücünü artırmakta ve aynı zamanda vatandaşların bilgiye ulaşmasını kolaylaştırmaktadır.
g)Çevresel Etki
Veri merkezlerinin enerji tüketimi ve çevresel etkisi, sürdürülebilirlik açısından önem arz etmektedir. Yüksek enerji verimliliğine sahip kaynaklar ve/veya yenilenebilir enerji kaynakları kullanımı ile karbon salınımının azaltılması küresel çapta önemli bir konudur. Bu kapsamda planlanmış ve kurulmuş olan veri merkezleri ile çevreye olan olumsuz etkiler önemli ölçüde azaltılabilmektedir.
4.Veri Merkezi Seçimi Nasıl Yapılır?
Veri merkezi seçiminde, ihtiyaçlara cevap verme açısından en uygun olanın belirlenmesi önemlidir. Veri merkezi seçimi yapılırken dikkat edilmesi gereken hususlardan önemli olanlar aşağıda özetlenmiştir.
- Konum: Veri merkezinin coğrafi konumu önemlidir. Merkezi bir konumda olması, hızlı erişim imkanına sahip olunması ve doğal afetlere karşı daha güvenli bir yerde bulunması tercih sebeplerinin başında gelmektedir.
- Fiziksel Güvenlik: Veri merkezinin güvenliği oldukça kritiktir. Fiziksel güvenlik önlemleri, güvenlik kameraları, erişim kontrolü gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.
- Altyapı ve Hizmetler: Veri merkezinin sahip olduğu altyapının özellikleri ve sunulan hizmetler de dikkate alınması gereken hususların başında gelmektedir. Yedekli güç beslemeleri, güçlü soğutma sistem altyapısı, yedekli ağ bağlantıları gibi temel nitelikler ayrıca dikkate alınması gereken hususlardandır. Bunlarla birlikte, iş sürekliliği, yedekleme ve kurtarma gibi işlemler için gerekli planlara ve TIER, ISO gibi sertifikasyonlara sahip olunması da önemli hususlardandır.
- Müşteri Desteği ve Hizmet Kalitesi: Veri merkezi sağlayıcısının müşteri desteği ve sunduğu hizmetlerin kalitesi gereksinimlerin karşılanması için oldukça önemlidir. 7/24 teknik destek, hızlı yanıt süreleri ve profesyonel hizmetler sunulması tercihleri etkilemektedir.
- Fiyatlandırma: Veri merkezi hizmetlerinin fiyatlandırması ve esnekliği, her bütçeye hitap etme bakımından önemlidir. Fiyatlandırma modeli, kullanım esnekliği ve sözleşme şartları önemli faktörlerdendir.
- Enerji Verimliliği: Veri merkezinin enerji verimliliği, işletme maliyetlerini düşürmesi bağlamında önem arz etmekte olup tercih edilme sebepleri arasında yer almaktadır.
5.Veri Merkezlerinde Güvenlik Nasıl Sağlanır?
a)Fiziksel Güvenlik
Veri merkezlerinin fiziksel güvenliği, erişim kontrolü için kapılar, bariyerler ve güvenlik kameraları gibi önlemler önemlidir. Girişler, biyometrik kimlik doğrulama, kart okuyucular veya parmak izi okuyucuları gibi sistemlerle sıkı bir şekilde kontrol edilmektedir. Ayrıca veri merkezlerinde güvenlik personeli bulunmaktadır.
b)Erişim Kontrolleri
Veri merkezlerinde sıkı erişim kontrolleri uygulanmakta ve sadece yetkilendirilmiş personel veya ziyaretçilerin belirli bölgelere erişimine izin verilmektedir. Bu kapsamda, biyometrik kimlik doğrulama, kart okuyucuları veya parola tabanlı sistemler gibi yöntemler kullanılmaktadır.
c)Ağ Güvenliği ve Siber Güvenlik Tedbirleri
Veri merkezlerinde ağ güvenliği büyük önem taşımaktadır. Güvenlik duvarları, güvenlik yazılımları, ağ izleme sistemleri ve güvenlik protokolleri gibi önlemler, saldırılara karşı koruma sağlamaktadır. Veri merkezi personeline güvenlik politikaları, risk yönetimi, saldırı tespiti gibi konularda düzenli güvenlik eğitimleri verilmesi önemlidir.
d)Veri Güvenliği
Veri merkezlerinde saklanan verilerin güvenliği oldukça kritiktir. Veri şifreleme, erişim kontrolü, güvenlik, yedekleme ve kurtarma planları gibi önlemler, veri güvenliğini sağlamak için kullanılmaktadır.
e)Fiziksel Ortam Kontrolleri
Veri merkezlerinde yangın, sıcaklık, nem ve diğer çevresel faktörlerin kontrolü için uygun izleme sistemleri kullanılmaktadır. Yangın, yüksek sıcaklıklar ve aşırı nem, donanım arızalarına ve veri kaybına neden olabilmektedir. Bu nedenle, yangın algılama ve söndürme sistemleri, güçlü soğutma sistemleri ve çevresel izleme sistemleri kullanılmaktadır.
6.Türkiye'de Veri Merkezi Seçenekleri?
Türkiye'de birden fazla veri merkezi sağlayıcısının Ankara ve İstanbul başta olmak üzere veri merkezleri bulunmaktadır.
7.Kişisel Verilerin Veri Merkezlerinde Yolculuğu?
Kişisel verilerin veri merkezlerindeki yolculuğu genellikle aşağıdaki adımları içermektedir. Gerekli süreçler, veri koruma yasalarına uygun olarak ve gizlilik standartlarına dikkat edilerek gerçekleştirilmelidir.
Toplama ve Oluşturma
Kişisel veriler, genellikle bir şirket veya kuruluş tarafından toplanır veya oluşturulur. Örneğin, bir kullanıcının bir web sitesine kaydolması veya bir uygulamayı kullanması sırasında kişisel veriler toplanabilmektedir.
İşleme ve Depolama
Toplanan kişisel veriler, veri merkezinde işlenir ve depolanırlar. İşleme, verilerin analiz edilmesi, sınıflandırılması, düzenlenmesi veya dönüştürülmesi gibi çeşitli süreçleri içerebilmektedir. Depolama, verilerin güvenli bir şekilde saklanması ve gerektiğinde erişilebilir olması için gerçekleştirilmektedir.
Koruma ve Güvenlik
Veri merkezlerindeki kişisel veriler, çeşitli güvenlik önlemleriyle korunurlar. Fiziksel güvenlik önlemleri, ağ güvenliği, veri şifreleme, erişim kontrolü ve diğer güvenlik protokolleri kullanılarak verilerin güvenliği sağlanmaktadır.
Erişim ve İşleme
Veri merkezlerinde gerekli olması durumlarında kişisel verilere erişilebilmektedir. Bu verilere erişilmesi, verilerin güncellenmesi, analiz edilmesi, raporlanması veya başka amaçlarla kullanılması yasalara uygun bir şekilde gerçekleştirilmelidir.
Silme ve İmha
Kişisel verilerin belirli bir süre sonra silinmesi veya imha edilmesi gerekebilmektedir. Bu işlemler, kişisel verilerin koruma yasaları veya şirket politikaları kapsamında yapılabilmektedir. Veri merkezleri, verilerin güvenli bir şekilde silinmesini veya imha edilmesini sağlamak için özel prosedürler uygulamaktadırlar.
8.Sanal Gerçeklik ve Yapay Zekâ Çağında Veri Merkezlerinin Geleceği?
Sanal gerçeklik ve yapay zekâ gibi teknolojilerin hızla geliştiği bir çağda, veri merkezlerinin rolü ve geleceği de önemli değişimlere uğramaktadır. Bu teknolojilerin etkisi altında veri merkezleri için olası bazı gelişmeler aşağıda belirtilmiştir. Daha büyük veri merkezleri, dağıtık altyapılar, gelişmiş güvenlik önlemleri ve enerji verimliliği gibi konular, veri merkezlerinin dönüşümünde önemli bileşenler arasında yer alacaktır.
Artan Veri Miktarı ve İşlem Gücü İhtiyacı
Sanal gerçeklik ve yapay zekâ uygulamaları, büyük miktarda veri ve yüksek işlem gücü gerektirmektedir. Bu nedenle, veri merkezlerinin daha büyük depolama kapasitesine ve daha güçlü hesaplama kaynaklarına ihtiyaç duyacağı öngörülmektedir.
Dağıtık Altyapı
Sanal gerçeklik ve yapay zekâ uygulamaları, düşük gecikme süreleri ve hızlı yanıt gerektirmekte olup bu nedenlerden dolayı, veri merkezlerinin «Edge Computing» gibi dağıtık altyapı modellerine geçişinin hızlanması beklenmektedir.
Gelişmiş Güvenlik ve Gizlilik Önlemleri
Hassas verilerin işlenebilmesi için veri merkezleri daha gelişmiş güvenlik ve gizlilik önlemlerini uygulamak zorunda kalabilecektir.
Optimize Edilmiş Enerji Kullanımı
Sanal gerçeklik ve yapay zekâ uygulamaları kapsamda yüksek enerji tüketimi oluşacağından veri merkezleri enerji verimliliğini artırmak için daha fazla çaba sarf etmek zorunda kalacaktır.
Ölçeklenebilir ve Esnek Altyapılar
Sanal gerçeklik ve yapay zekâ uygulamaları, ölçeklenebilir ve esnek altyapılara ihtiyaç duymaktadır. Bu nedenle, bulut bilişim hizmetleri gibi teknolojilerin kullanımı gitgide yaygınlaşacaktır.