Kısa Özet: Son zamanlarda teknolojide en çok konuşulan kavramlardan bir tanesi görüntü işleme (Image processing) Akıllı Ulaşım sistemlerindeki en kritik bileşenlerden birisidir. Görüntü işleme teknolojisi hemen hemen bütün sektör alanlarında aktif olarak kullanılmaktadır. Peki akıllı ulaşım sistemleri kapsamında görüntü işleme teknolojisinin günümüzdeki uygulamaları ve gelecekteki öngörüleri nelerdir, gelin birlikte bakalım.
Görüntü İşlemenin Akıllı Ulaşım Sistemlerinde Kullanılması
Son zamanlarda teknolojide en çok konuşulan kavramlardan bir tanesi görüntü işlemenin (Image processing) Akıllı Ulaşım sistemlerindeki en kritik bileşenlerden birisidir.
İlk olarak Akıllı Ulaşım Sistemlerini açıklamak gerekmektedir. Günümüzde ulaşımda trafik yoğunluğu, kazalar ve kazaya bağlı can ve mal kaybı en büyük problemlerden bir tanesidir.
Türkiye İstatistik kurumuna göre, 2021'de trafiğe kayıtlı toplam taşıt sayısı 25 milyon 249 bin 119 dir. Bu sayı 2020'ye kıyasla trafiğe kaydı yapılan taşıt sayısı yüzde 11 artarak 2021'de trafikteki toplam taşıt sayısında 1 milyon 110 bin 241 artış gerçekleşti. Bu istatistiklere göre günde 3 yeni araç Türkiye ulaşımına katılmaktadır.
Gelecekte bu istatistiklere göre ulaşım sektöründe ihtiyaçlar artmaya devam edecektir. Bu ihtiyaçları karşılayabilmek için ise teknoloji ve innovasyonun bütün imkanlarından faydalanmak gerekmektedir. Ulaşımda teknolojinin tüm imkanlarından faydalanmak için Akıllı Ulaşım Sistemleri (AUS) fikri ortaya çıkmıştır.
Akıllı Ulaşım Sistemleri Nedir?
Seyahat sürelerinin azaltılması, trafik güvenliğinin artırılması, mevcut yol kapasitelerinin verimli kullanılması, hareketliliğin artırılması, enerjinin verimli kullanılması ve çevreye verilen zararın azaltılması gibi amaçlar doğrultusunda geliştirilen kullanıcı, araç, altyapı ve merkez arasında çok yönlü veri alışverişi ile izleme, ölçme, analiz ve kontrol mekanizmalarını içeren bilgi iletişim temelli sistemlerdir.
Yukarıdaki tanıma göre AUS uygulamalarını çok fazla alt başlıklar altında toplayabiliriz. Akıllı yollardan, akıllı araçlardan ve buna bağlı olarak akıllı şehirlerden bahsedebiliriz. Bu örnekleri teknoloji işin içine girdikçe çoğaltabiliriz.
AUS’a bağlı sektörlerde başta ulaşım olmak üzere; sağlık, çevre, enerji, otomativ, bilişim ve sanayi gibi sektörleri doğrudan etkilemektedir. Örneğin bilişim sektöründe haritalama ve trafik yoğunluğu için bir cok uygulama geliştirildiği görülmektedir.
Günümüzde görüntü işleme teknolojilerinin AUS kapsamında aktif şekilde kullanılması gerektiğini düşünüyorum. Bu yazıda AUS kapsamında görüntü işleme (Image Prossesing) teknolojisinin günümüzde nasıl kullanıldığından ve gelecekteki uygulamalardan bahsetmek istiyorum.
Görüntü İşleme Nedir?
Canlı veya kaydedilmiş olan elektronik (dijital) görüntü verilerini, elektronik ortamda amaca uygun şekilde okunması, değiştirilmesi, bilgi edinilmesi ve bu bilgileri anlamlı veriye çevrilmesidir.
Görüntü işleme yukarıda da bahsedildiği görüntüyü işleyerek anlamlı verilere çevrilmesidir. Bu teknolojide hemen hemen bütün sektör alanlarında aktif olarak kullanılmaktadır. Sektörel bazda baktığımızda Tıp, Askeri, Güvenlik, Olay Algılama, Trafik, Endüstri, Tarım, Astronomi, Çevre ve Jeodezi gibi birçok alanda kullanılmaktadır.
AUS tarafında ise görüntü işleme teknolojisi Trafik, Güvenlik ve Olay Algılama Sistemlerinin cok aktif olarak kullanıldığı görülmektedir.
Görüntü işleme teknolojisi ile trafik uygulamalarını şu şekilde sıralayabiliriz.
Trafik Bilgileri: Trafik akış bilgisi, Trafik yoğunluğu, Ortalama hız, Araç sayım, Araç sınıflandırma, Takip mesafesi, Seyahat Süresi, İşgaliye Süresi
Plaka Tanıma Sistemleri: Elektronik Denetleme Sistemi, Çalıntı araç, Aranan araç, Trafikten men edilen araç, Trafik Sigortası ödenmemiş araç
Olay Algılama Sistemleri: Duran Araç, Ters Yöne giden araç, Yaya Tespiti, Duman tespiti, Alev Tespiti, Trafik sıkışıklığı Ani Hız Düşüşü, Aşırı hızlı araç, Aşırı yavaş araç, Nesne algılama, Yabancı cisim tespiti
Güvenlik: Nesne takibi, hareket algılama, yüz tanıma gibi birçok trafikte ihtiyaç duyulan işlemler yapılmaktadır. Geliştirilmeye de devam edilmektedir.
Görüntü işleme teknolojisinin AUS kapsamında kullanım alanlarından yukarıda kısa olarak açıklamaya çalıştım. Bu kullanım alanları yeterli seviyede mi tabi ki değil teknolojinin sınırı olmadığı için kullanım alanları konusunda da inovasyon çalışmaları devam etmektedir.
Görüntü işleme teknolojisinin AUS kapsamındaki günümüzdeki uygulamaları ve gelecekteki öngörülerimi paylaşmak istiyorum.
Trafik Yoğunluğu, Trafik Verisi
Günümüzde trafik yoğunluğu genellikle sensörler aracılığıyla tespit edilmektedir. Sensörlerin girdi ve çıktıları ortam koşullarına göre değişkenlik göstermektedir. Doğruluk oranı belli koşullarda düşmektedir. Fakat görüntü işleme teknolojisi kullanıldığında farklı senaryoları işletme durumu olabilir.
Sinyalizasyon Kontrolü
Sinyalizasyon kontrolü şu anda ya manuel olarak süreli verilmekte ya da loop sensörler aracılığıyla dinamik olarak kontrol edilmektedir. İlerleyen zamanda görüntü işleme teknolojisi ile kavşağın yoğunluğuna göre kavşağın kontrolünü tamamem görüntü işleme teknolojisine bırakabilir.
Hava Durumu
Hava durumu bilgilerini hava yol sensörleri dışında bu teknoloji ile tespit edilebilir.
Olay Algılama
Kaza veya yangın anında otomatik olarak operatöre alarm üretip kısa sürede bu durumu bilgilendirme yapılabilir.
Trafik Yönlendirme
Trafik yoğunluğuna göre araçları trafik olmayan güzergahlara yönlendirme ve bilgilendirme yapılabilir.
Otopark Dolu Boş Sistemleri
Görüntü işleme tabanlı yazılımlar kullanarak otoparklardaki doluluk ve boşluk seviyeleri tespit edilebilir.
Bu örnekleri görüntü işleme yazılımının performansına ve özelliğine göre artırabiliriz. Aslında görüntü işleme teknolojisi 7/24 saat izleyen takip eden yorumlayan ve sonunda bu çıktıları bizim için anlamlı veriye çeviren bir göz anlamına gelmektedir. Bu yüzden AUS kapsamında görüntü işleme teknolojisi ile yapabileceklerimizin sınırı yoktur. Kullandığımız bütün sensörlerin karar mekanizmalarının yerine bu teknolojiyi kullanabiliriz.
Yunus Emre AKSOY
Proje Yöneticisi
Bilişim İş Geliştirme ve Proje Yönetim Direktörlüğü